Buşehr Nükleer Santrali Nerede Bulunuyor?
Buşehr Nükleer Santrali, İran’ın güney kıyısında, Basra Körfezi’ne bakan Buşehr Eyaleti sınırlarında yer alıyor. Başkent Tahran’a yaklaşık 1.200 kilometre uzaklıkta olan bu tesis, Halileh ve Bandargeh adlı iki balıkçı köyü arasında konumlanmış durumda. Hem coğrafi hem de stratejik açıdan önemli bir noktada bulunan santral, İran’ın enerji ihtiyacını karşılamada kritik rol üstleniyor.
Santralin inşası 1975 yılında Alman şirketlerle başlamış, ancak 1979’daki İran Devrimi ve ardından gelen İran-Irak Savaşı süreci projeyi sekteye uğratmıştı. Nihayetinde 1995 yılında Rusya ile imzalanan bir anlaşma doğrultusunda inşa süreci tamamlandı.
Santralin Tarihi ve Kapasitesi
2011 yılında elektrik üretmeye başlayan Buşehr Santrali, 2013’te İran yönetimine devredildi. 1.000 megavat kapasiteye sahip olan tesis, ülkenin elektrik altyapısına büyük katkı sunuyor. Bölgede zorlu iklim şartlarına rağmen işletilmeye devam edilen Buşehr, Orta Doğu’daki ilk sivil amaçlı nükleer santral olma özelliğini taşıyor.
Buşehr Neden Bu Kadar Önemli?
Santral sadece bir enerji kaynağı değil; İran için aynı zamanda teknoloji ve bilimsel gelişimin de sembolü. Başlangıçta 60 megavatla üretime başlayan tesis, zamanla 940 megavata ve 2015’te 3.000 megavata ulaşarak ülke enerjisinde hayati bir noktaya geldi.
Buşehr’in önemi yalnızca İran iç siyasetiyle sınırlı değil. Uluslararası kamuoyu açısından da Buşehr, İran’ın nükleer programının vitrini konumunda. Natanz ve Fordo gibi uranyum zenginleştirme tesislerinden farklı olarak, Buşehr’in yalnızca enerji üretimine yönelik olduğu belirtiliyor. Ancak yine de bu tesis, Batı dünyası ve özellikle İsrail tarafından dikkatle izleniyor.
İsrail Buşehr’e Neden Saldıramıyor?
Haziran 2025’te İsrail, İran’ın Natanz, Fordo ve Arak tesislerine hava operasyonları düzenlemiş olsa da Buşehr bu saldırıların dışında tutuldu. Bunun temel nedenlerinden biri, santralde görev yapan 250’den fazla Rus uzmanın varlığı. Rusya’nın Buşehr’deki teknik desteği ve politik kararlılığı, İsrail’in askeri planlarını sınırlayan bir faktör oldu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, St. Petersburg’daki bir forumda Buşehr’de görevli Rus personelin varlığını teyit ederek, buradaki desteğin devam edeceğini açıkladı. Ayrıca İsrail ile Rusya arasında, İran’daki Rus çalışanların güvenliği konusunda bir mutabakatın sağlandığı bilgisi de kamuoyuyla paylaşıldı. Bu durum, İsrail’in Buşehr’e yönelik olası bir saldırısını ciddi diplomatik sonuçlarla karşı karşıya bırakabilir.
