Ankara’dan yükselen bu tarihi karar, Anadolu Ajansı aracılığıyla kısa sürede uluslararası basına ulaştı. Ertesi gün Avrupa’dan Amerika’ya kadar birçok gazete, “Yeni Türkiye” başlıklarıyla Cumhuriyetin ilanını manşetlerine taşıdı.
Amerikan Basını: “Kurtuluş Savaşı’nın Kahramanı Artık Türkiye’nin Lideri”
Cumhuriyetin ilanı, 30 Ekim 1923 tarihli Amerikan gazetelerinde geniş yer buldu.
The New York Times, haberini “Ankara’nın oyları Türkiye’yi Cumhuriyet yaptı; Kemal Paşa ilk seçilmiş başkan” başlığıyla duyurdu. Haberde, Türkiye’nin yönetim biçiminde yapılan değişikliğin, yeni bir dönemin başlangıcı olduğu vurgulandı.
Washington merkezli The Evening Star ise Mustafa Kemal Paşa’nın cumhurbaşkanlığına seçilmesini “Kurtuluş Savaşı’nın kahramanı artık Türkiye’nin lideri” sözleriyle aktardı. Haberde, Türk ordusunun Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı’ndaki zaferlerine dikkat çekilerek, “Yeni Türkiye’nin temeli savaş meydanlarında atıldı.” ifadesine yer verildi.
İngiliz Gazeteleri: “Yeni Türkiye Doğdu”
İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden The Daily News, 31 Ekim 1923 tarihli baskısında “Yeni Türkiye” başlığıyla Cumhuriyetin ilanını duyurdu. Haberde, cumhurbaşkanının Meclis tarafından seçileceği ve başbakanın kabinesini özgürce belirleyeceği bilgisine yer verildi.
Aynı gün yayımlanan Nottingham Journal, “Türkiye Bir Cumhuriyet” manşetiyle çıktı. Haberde Ankara’daki kutlamalar, top atışları ve halkın gece boyunca süren sevinci ayrıntılı biçimde aktarıldı.
The Guardian ise gelişmeyi “modernleşme yolunda tarihi bir adım” olarak nitelendirdi.
Fransız Basını: “Mustafa Kemal Alkışlarla Cumhurbaşkanı Seçildi”
Fransa’nın saygın gazetesi Le Figaro, 31 Ekim 1923 tarihli sayısında “Ankara Meclisi Cumhuriyeti ilan etti” manşetiyle Cumhuriyetin ilanını duyurdu. Haberde, Mustafa Kemal Paşa’nın alkışlar arasında Cumhurbaşkanı seçildiği, İsmet Paşa’nın ise hükümeti kurmakla görevlendirildiği belirtildi.
Le Temps gazetesi ise Cumhuriyetin ilanından haftalar önce, 12 Ekim 1923 tarihli sayısında “Türkiye Cumhuriyeti” başlıklı bir makale yayımlayarak yaklaşan değişimi “Yeni bir dönemin eşiğindeyiz” sözleriyle öngörmüştü.
Cumhuriyet Haberi Dünyaya Anadolu Ajansı’ndan Ulaştı
Türkiye’nin ilk resmi haber ajansı olan Anadolu Ajansı, 29 Ekim 1923 gecesi Cumhuriyetin ilanını Fransızca olarak hazırladığı bültenle tüm dünyaya duyurdu.
Bültende, Meclis’te alınan tarihi kararın ayrıntılarına ve Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhurbaşkanı seçildikten sonra yaptığı konuşmaya yer verildi.
Atatürk’ün, “Türkiye Cumhuriyeti, dünya devletleri arasında hak ettiği yeri eserleriyle ispat edecektir.” sözleri o günün en dikkat çekici ifadelerinden biri olarak dünya basınında yankı buldu.
Cumhuriyetin ilanının üzerinden 102 yıl geçmesine rağmen, Türkiye bugün de aynı gurur, aynı heyecan ve aynı inançla bu büyük eseri kutlamaya devam ediyor.
Yaşasın Cumhuriyet!
