Gayrimenkul alımında yapılan küçük bir hata, büyük maddi kayıplara neden olabiliyor. Bu riski azaltmak için Merkezi Kayıt Kuruluşu Gayrimenkul Bilgi Merkezi (MKK GABİM), konut, arsa ve iş yeri alacaklara yönelik üç ayrı rehber yayımladı. Rehberlerde, yasal kontrollerden yatırım öncesi araştırmalara kadar kritik başlıklar yer alıyor.
Konut Alımında Nelere Dikkat Edilmeli?
Konut alırken öncelikle fiyat karşılaştırması yapılması gerektiği vurgulanıyor. Bunun için emlak ilan siteleri, bölgedeki danışmanlar veya SPK lisanslı kuruluşların değerleme raporlarından yararlanılabiliyor.
Alım sırasında sadece ev bedeli değil; %4 tapu harcı, döner sermaye harcı, emlak vergisi ve DASK ödemeleri de hesaba katılıyor.
Tapuda yer alan “yüz ölçümü” ibaresi, arsa büyüklüğünü ifade ederken, kat irtifakı ve kat mülkiyetinin de mutlaka incelenmesi gerektiği belirtiliyor.,
Tapuda Doğru Tescil Şart
Alınacak taşınmazın tapuda “konut” veya “mesken” olarak kayıtlı olması gerekiyor. “Depo” ya da “ofis” gibi niteliklerle tescillenmiş bir yapının konut olarak kullanılması, hukuken geçerli sayılmıyor.
Ayrıca taşınmaz üzerinde “haciz”, “satışa arz”, “aile konutu”, “riskli yapı” veya benzeri şerhlerin bulunup bulunmadığı da mutlaka kontrol edilmeli.
Kat Mülkiyeti – Kat İrtifakı Ayrımı
Rehbere göre, kat irtifakı tamamlanmamış yapılardaki hak sahipliğini, kat mülkiyeti ise iskan alındıktan sonra oluşan tam mülkiyeti ifade ediyor. Alıcıların, hangi aşamada tapu aldığını mutlaka incelemesi gerekiyor.
Arsa Alırken Kritik Noktalar
Arsa alımlarında fiyat araştırmasının yanı sıra, tapuda yer alan şerh ve beyanların kontrolü önem taşıyor. “Kamu haczi”, “kamulaştırma”, “sit alanı” veya “imar düzenlemesine alınmıştır” gibi ibareler olumsuz sonuçlara yol açabiliyor.
Arsanın imar durumu, hisseli olup olmadığı, cephe ve derinlik şartları, çevre düzeni planı ve zemin yapısı mutlaka araştırılmalı.
Arazi Alımında Ekstra İnceleme
Arazi yatırımlarında, bölgenin gelecekte hangi işlevle planlandığı, tapu kaydı, toplulaştırma ve kamulaştırma işlemleri sorgulanmalı. Ayrıca doğal afet riski, deprem durumu, ulaşım ve altyapı imkanları göz önünde bulundurulmalı.
İş Yeri Alırken Dikkat Edilecek Hususlar
İş yeri alımında da fiyat karşılaştırması yapılmalı, tapu harçları ve vergiler hesaba katılmalı. Tapuda taşınmazın niteliğinin “iş yeri” veya “dükkan” olarak kayıtlı olması gerekiyor.
“Riskli yapı”, “intifa hakkı” veya “kamulaştırma şerhi” gibi kayıtlar dikkatle incelenmeli. Ayrıca yapı ruhsatı, kullanım izin belgesi ve imar durumu mutlaka sorgulanmalı.
Uzmanlardan Uyarı: “Küçük Hata Büyük Kayıp”
MKK GABİM uzmanları, gayrimenkul alımında tapu kaydı, ipotek sorgusu, şerh ve beyanlar, yapı ruhsatı, deprem durumu gibi kritik başlıkların mutlaka araştırılması gerektiğini vurguluyor.
Aksi halde yatırımcıların küçük bir dikkatsizlikle büyük maddi kayıplar yaşayabileceğinin altı çiziliyor.
