Kanda uyuşturucu tespit edilmesi ne anlama gelir?
Kandaki uyuşturucu tespiti, kişinin yakın geçmişte uyuşturucu madde kullandığını gösteren tıbbi bir kanıttır. Bu analizler genellikle trafik kontrolleri, adli vakalar ya da iş kazaları sırasında yapılır. Test sonuçları; maddenin türü, miktarı ve kullanım zamanını gösterebilir. (Esrar, kokain, eroin, amfetamin türleri ve sentetik maddeler sıkça rastlananlar arasındadır.)
Kanda uyuşturucu çıkması suç mu?
Türkiye hukukunda, Türk Ceza Kanunu’nun 191. maddesi kapsamında; uyuşturucu kullanmak, satın almak veya bulundurmak suç sayılır. Yani, yalnızca uyuşturucu kullanmak da cezai sorumluluk doğurur. Kanda uyuşturucu tespit edilirse, bu durum savcılığa bildirilir ve kişi “uyuşturucu madde kullanmak” suçlamasıyla soruşturulur.
Trafikte durum ne olur?
Eğer trafik kontrolünde uyuşturucu testi yapılır ve kişi pozitif çıkarsa:
-
Karayolları Trafik Kanunu’nun 48. maddesi uyarınca, uyuşturucu etkisi altındayken araç kullanmak yasaktır.
-
Sürücünün ehliyetine genellikle 5 yıl süreyle el konulabilir.
-
20.000 TL’ye kadar idari para cezası uygulanabilir.
-
Ayrıca, “uyuşturucu etkisiyle araç kullanmak” suçundan adli soruşturma başlatılır.
-
Eğer kazaya karışılmış ve yaralanma ya da ölüm varsa, cezalar çok daha ağır hale gelebilir.
Hapis cezası (yatarı) var mı?
Bazı şartlarda “yatar” (hapis cezası) olabilir:
-
TCK 191 maddesine göre, uyuşturucu kullanma suçu için öngörülen ceza 1 yıldan 3 yıla kadar hapis.
-
Ancak ilk kez yakalananlar için mahkeme, ceza vermek yerine tedavi ve denetimli serbestlik kararı verebilir.
-
Eğer kişi önceki suç kaydına sahipse, tedaviyi tamamlamamışsa ya da yeniden madde kullandığı tespit edilmişse, doğrudan hapis cezası uygulanabilir.
-
Böyle durumlarda infaz süresi, kişisel geçmişe ve failin sosyal duruma göre değişir; bazı hallerde birkaç ayı bulan süreler olabilir.
İşten çıkarılma ve mesleki sonuçlar
-
İş yerinde yapılan testte uyuşturucu çıkması, İş Kanunu’nun 25. maddesi kapsamında “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık” gerekçesiyle tazminatsız işten çıkarılmaya sebep olabilir.
-
Özellikle güvenlik, ulaşım, sağlık gibi kritik sektörlerde, uyuşturucu tespiti mesleki yasaklara neden olabilir.
Ne yapılmalı?
-
Savcılıktan çağrı gelirse, avukat eşliğinde ifade verilmesi önerilir.
-
Suçu inkâr etmek yerine, tedavi ve denetimli serbestlik hakkının talep edilmesi avantajlıdır.
-
Bağımlılık tedavi merkezlerine (örneğin AMATEM) başvurarak destek almak önemlidir.
-
Devletin amacı, bağımlı bireyleri cezalandırmak değil, tedavi edip topluma kazandırmaktır.
Kanda uyuşturucu tespit edilmesi hem adli hem idari sonuçlar doğurur. Trafikte ehliyet, para cezası veya adli soruşturma, genel durumlarda hapis veya denetimli serbestlik gibi yaptırımlar gündeme gelebilir.