Dünyayı gezmek isteyen herkesin sahip olması gereken pasaportlar, ilk bakışta basit birer kimlik belgesi gibi görünse de birçok detayı içinde barındırıyor. Bunlardan biri de renkleri. Neredeyse tüm pasaportlar yalnızca dört renkten biri: mavi, kırmızı, yeşil veya siyah. Peki neden? Bu renk seçiminin arkasında resmi bir kural ya da uluslararası bir zorunluluk olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak durum hiç de öyle değil. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), ülkelerin pasaportlarında uyması gereken bazı teknik standartlar belirliyor. Bunlar arasında: Belgenin makineler tarafından okunabilir olması Dayanıklılık (ısıya, neme ve bükülmeye karşı) gibi detaylar yer alıyor. Örneğin bir pasaport, -10 ila 50 °C arasındaki sıcaklıklara ve %5 ila %95 arası nem oranlarına dayanıklı olmalı. Ancak bu teknik standartların hiçbiri pasaport kapağının rengini belirlemiyor. Peki Neden Hep Aynı Renkler? Pasaportların yalnızca dört temel renkten birinde üretilmesinin birkaç nedeni var:
1. Resmiyet ve Kurumsallık:
Koyu tonlar, belgelerin daha ciddi ve resmi görünmesini sağlar. Açık renkler bu etkiyi yaratmadığı için tercih edilmiyor.
2. Dayanıklılık ve Temizlik:
Koyu renkli kapaklar, kir ve yıpranmayı daha az belli eder. Bu da pasaportun uzun süre temiz ve düzenli görünmesini sağlar.
3. Kültürel ve Diplomatik Uyum:
Birçok ülke, tarihî, kültürel ya da dini bağlamda kendine uygun renkleri seçiyor. Örneğin:
Kırmızı: Genellikle Avrupa ülkeleri ve eski komünist rejim geçmişi olan devletler tarafından tercih edilir.
Mavi: “Yeni dünya” ülkeleri, özellikle Amerika kıtasındaki ülkeler tarafından yaygındır.
Yeşil: İslam dünyasında dini çağrışımları nedeniyle sıkça kullanılır.
Siyah: Az sayıda ülke tarafından seçilir ve daha prestijli veya resmi bir imaj verir.
Teknik Olarak Her Renk Mümkün
ICAO’nun eski sözcüsü Anthony Philbin’e göre, pasaport kapağının rengini belirleyen herhangi bir uluslararası kural yok. Yani ülkeler isteseler pasaportlarını mor, sarı hatta turuncu renkte bile tasarlayabilirler. Ancak bu kadar dikkat çekici ve alışılmadık renkler, resmi belgelerden beklenen ciddiyetle örtüşmediği için tercih edilmiyor.
Sonuç
Renk seçimi konusunda herhangi bir zorunluluk olmasa da dünya genelinde pasaportlar mavi, kırmızı, yeşil ve siyah renklerle üretilmeye devam ediyor. Bu tercih, hem estetik, hem işlevsel, hem de kültürel nedenlere dayanıyor. Yakın gelecekte bu gelenekten sapılması pek olası görünmüyor.