Türkiye’nin iki yıldızı olan Siirt fıstığı ve Antep fıstığı görünüşten aromaya, hasat zamanından coğrafi işaret durumuna kadar belirgin biçimde ayrışıyor. Antep Fıstığı 2000’den beri menşe adı olarak tescilli; Siirt fıstığı ise 2025’te kendi adıyla coğrafi işaret başvurusu bültene girdi. Siirt genelde daha iri ve oval, Antep’in yaygın çeşitleri daha uzun-silindirik; hasatta da Siirt tarafı biraz daha geç. İşte, güncel ve güvenilir kaynaklarla farklar…
1) Tescil ve köken
-
Antep Fıstığı (Gaziantep): Türk Patent ve Marka Kurumu’nda menşe adı olarak 17 Mayıs 2000’den beri tescilli. Ambalajlarda coğrafi işaret amblemi kullanımı da zorunlu.
-
Siirt Fıstığı: 2025’te yayımlanan 198 sayılı Resmî Coğrafi İşaret Bülteni ile “Siirt Fıstığı” adıyla başvuru ilanına çıktı (uzun yıllar “Antep fıstığının alt türü” sayıldığı için tescil alamamıştı). (Kaynak: Turkpatent)
2) Boyut ve şekil
-
Siirt: Çekirdeği daha iri, meyve formu oval/tombul.
-
Antep (bölgede yaygın Uzun ve Kırmızı çeşitleri): Meyve uzun-silindirik, çekirdek daha küçük.
3) Aroma ve yağ profili
-
Duyusal/kimyasal analizlerde Uzun çeşidi “en yağlı”, Siirt çeşidi ise “taze fındık” notasının en yoğun algılandığı örneklerden biri olarak raporlandı. (Kaynak: Tandfonline)
4) Hasat zamanı
-
Antep’te “boz fıstık” Temmuz sonu–Ağustos başı, kırmızı kabuklu olgun ürün Ağustos ortası–Eylül başı toplanır.
-
Siirt’te rakım/iklim etkisiyle hasat genellikle biraz daha geç başlar; Ağustos’un ikinci haftası–Eylül ortası/sonuna kadar devam eder.
5) Kısa karşılaştırma tablosu
İLGİLİ: Türkiye Fındık Üretiyor, İtalya Satıyor
6) Hangi kullanımda hangisi öne çıkar?
-
Tatlı/çiğ tüketim: İri taneli yapısı nedeniyle Siirt, çiğ atıştırmalıkta ve iri taneli tatlı süslemelerinde avantaj sağlar.
-
Baklava/klasik Antep mutfağı: Bölgesel gelenekte Antep (özellikle “boz”) tercih edilir; baklavalıkta öne çıkar.
Sık Sorulanlar
Siirt fıstığı resmen tescillendi mi?
2025’te Resmî Coğrafi İşaret Bülteni’nde başvuru ilanı yayımlandı; Antep Fıstığı ise 2000’den beri tescilli.
Lezzet farkı tek başına “şehir”den mi gelir?
Hayır. Çeşit (Uzun, Kırmızı, Siirt vb.), yetiştirme koşulları ve işleme adımları belirleyicidir.
