Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanvekili ve DEM Parti İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, tedavisinin 18. gününde çoklu organ yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti.
Sırrı Süreyya Önder Kimdir?
Sırrı Süreyya Önder, 1962 yılında Adıyaman merkezde, Türkmen kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası, 1960'lı yıllarda Türkiye İşçi Partisi'nin Adıyaman il başkanıydı. Sekiz yaşında babasını siroz hastalığından kaybeden Önder, annesi ve dört kardeşiyle birlikte dedesinin evine taşındı. Bu dönemde ailesine katkıda bulunmak için bir fotoğrafçıda çırak olarak çalıştı. 16 yaşından sonra ise Sıtma Savaş ve Eradikasyon Teşkilatı'nda mevsimlik işçi olarak görev yaptı.
1978 yılında Adıyaman Lisesi'nde eğitim gördüğü sırada Maraş Katliamı’nı protesto ettiği için tutuklandı. Tahliyesinin ardından üniversite sınavında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazandı. 12 Eylül 1980 darbesi sırasında Ankara'da bulunan Önder, ilk tutuklama dalgasında gözaltına alındı ve uzun süren yargılamanın ardından 12 yıl hapis cezası aldı. Çeşitli cezaevlerinde toplam yedi yıl tutuklu kaldı.
Siyasi ve Sanatsal Faaliyetleri
Sırrı Süreyya Önder, siyasetin yanı sıra yönetmenlik, senaristlik, oyunculuk, müzik yapımcılığı ve köşe yazarlığı yaptı. Özellikle 2013 yılında yaşanan Taksim Gezi Parkı direnişinde aktif rol aldı ve burada biber gazı fişeğiyle yaralandı. Aynı yıl, Abdullah Öcalan ile Türk hükümeti arasında yürütülen çözüm sürecinde arabuluculuk görevini üstlenen HDP heyetinde yer aldı.
2013 Nevruz kutlamalarında yaptığı bir konuşma nedeniyle 2018 yılında 43 ay hapis cezasına çarptırıldı ve Kocaeli Cezaevi'ne konuldu. Ancak Anayasa Mahkemesi'nin ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetmesi üzerine 2019 yılında tahliye edildi.
17 Mart 2021 tarihinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, PKK ile örgütsel birlik içinde olduğu iddiasıyla Önder ve 686 HDP'li hakkında beş yıl siyasetten men istemiyle dava açtı. Ancak 16 Mayıs 2024’te sonuçlanan Kobani Davası’nda Sırrı Süreyya Önder hakkında beraat kararı verildi.
Milletvekilliği ve Adaylıkları
2011 genel seçimlerinde Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku kapsamında İstanbul 2. bölgeden bağımsız milletvekili seçildi. 2014 yerel seçimlerinde HDP'nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı oldu. Haziran ve Kasım 2015 genel seçimlerinde HDP’den Ankara 1. bölge milletvekili olarak Meclis’e girdi. 2023 genel seçimlerinde ise DEM Parti'den İstanbul milletvekili seçilerek 28. Dönem TBMM üyeliğine yeniden başladı.
