Geleneksel Türk halı sanatının nadide örneklerinden biri olan Isparta halısının, günümüzde unutulmaya yüz tutan emek yoğun üretim yöntemiyle hangi zaman aralığında dokunduğu merak konusu. Uzmanlar ve yöre halkı, bu dokuma sürecinin devinimiyle ilgili çarpıcı bilgiler paylaşıyor:
1. 6 m² civarında bir halı – yaklaşık 30–45 gün
Yaklaşık 6 m²’lik (örneğin 200×300 cm) bir el dokuması halı, yörede benzer üretim yapan Bünyan halıcıları tarafından ortalama 30–35 gün içinde tamamlanabiliyor. Bu, günlük yaklaşık 10 000 düğümlü temposu olan halıyı, her gün 7–8 saat çalışarak bitirmelerine dayanıyor. Isparta halılarında ise genelde daha az düğüm yoğunluğu kullanıldığından, süre yaklaşık aynı veya biraz daha kısa olabilir.
2. Düğüm yoğunluğu “makbul halı” kriteri
Isparta halısının “makbul” sayılabilmesi için, özellikle erkek gücüyle dokunduğunda düğümlerin daha sıkı ve sık olması beklenir. Bu yoğun düğümleme, bitirme süresini uzatabilir. El işçiliği doğrudan hızına etki eder.
3. Ebat – motif – düğüm tipinin etkisi büyük
Ortalama bir oturma odası halısı (örneğin 200×300 cm ≈ 6 m²) ebatlarında, çift düğüm tekniğiyle ve yoğun motifle dokunursa sürenin 1–1,5 aya ulaşması olasıdır. Tek düğüm kullanan seccade gibi küçük halılarda bu süre birkaç hafta seviyesine düşebilir.
Eskiden elle dokunan, ortalama boyutta bir Isparta halısı – yaklaşık 200×300 cm – 1 ila 1,5 ay içinde tamamlanabilirdi. Elbet bu süre, kullanılan düğüm tekniğine, desen yoğunluğuna ve dokuyan ustanın kıvraklığına göre değişebiliyordu. Yine de, emeğin ve ustalığın en yoğun şekliyle dokunan bu eski el halıları, bugün fabrikasyon makine üretimiyle birleştirilemez bir değere sahipti.
